و این فرمایش میرزا جواد ملکی تبریزی هم بیان مقام خلیل اللهی آن جناب است. مثل اینکه به غذا بگوید :
و در آن مقام از من وما اثری نمی ماند ،زیرا ما موجودیم و
جز ما همه موجودند ، ما جز وجود نیستیم و جز وجود را نداریم و جز وجود را
نمی یابیم وجز وجود را نمی بینیم .
توحید صمدی قرآنی ( -- نویسنده متن : حضرت علامه حسن زاده « ارواحنا فداه » منظورشان از « توحید صمدی قرآنی » همان وحدت وجود
است و این لفظ زیبا و دلنشین « توحید صمدی قرآنی » را خودشان برای اولین
بار نامگذاری کرده اند —) که اهل الله قائل به آنند ، باید در همین دو سطر
پیاده شود.
جناب حکیم هیدجی از بزرگان اهل حکمت و معرفت است که بعضی
از اساتید آقا ، همانند مرحوم علامه شعرانی و مرحوم آقا شیخ عزیز الله
طبرسی «ره» نزد ایشان شرح منظومه می خواندند ، ایشان می فرمودند:
من به هر کجا می گذرم ذکر دوست می شنوم من به هر کجا می نگرم روی اوست می بینم
از آقا امیرالمومنین (ع) پرسیدند: وجود چیست؟ آقا فرمودند
غیر وجود چیست ؟ ودر جای دیگر وقتی کمیل از ایشان سوال می کند حقیقت چیست؟
می فرماید شما را با حقیقت چه کار ؟ یافتن وجود هم روشن ترین روشن هاست و
هم پنهان ترین پنهان ها. آنجا که سوال از وجود و ظهور است، اشاره به آن
واضح و بدیهی
می نماید وآنجا که سوال از کنه وحقیقت وجود است ، اشاره به
آن دشوار و غیر ممکن می باشد. به تعبیر ابن ترکه در تمهیدالقواعد ، رسیدن
به سر وجود وآوردن لفظی مطابق با آن دشوار است جداً.
نباید به هیچ موجودی از موجودات نظام هستی سوء ظن داشت .
اولین پله ی سیر انسانی این است که عینک بدبینی را از چشمانمان کنار
بگذاریم.
جناب بابا طاهر بسیار لطیف گفته است :
بابا افضل کاشانی هم می فرماید « افضل کاشی تا چشم گشود غیر از تو ندید.»
به همین خاطر فرموده اند : العلم غیبٌ لم یظهر؛ عالم ، غیبی است که اصلاً ظهور نکرده وخداوند ظاهری است که اصلاً باطن نشده است.
به آن که درصدد شناخت حقیقت نظام هستی است می گوییم : آیا
تو وجود داری یا نه؟ قطعاً خواهد گفت :بله! وجود دارم! بار دوم می گوییم :
آیاخواستن تو هم وجود دارد ؟باز هم خواهد گفت بله ! وقتی شخصی به موجود
بودن تمام این امور ، یعنی عقل و عاقل ومعقول اعتراف کرد ، به او میگوییم
:پس شما دم به دم در حال صدا کردن آن حقیقت نامتنای هستی ، یعنی در هر
لحظه داری می گویی : خدا خدا خدا خدا ...
این است که حضرت استاد در الهی نامه می فرماید :«الهی همه کوکو گویند وحسن هوهو ».
لذا در عرفان اصلاً حرفی از اثبات حق تعالی وجود ندارد ،
برخلاف فلاسفه که به انحاء گوناگون همچون برهان حرکت ، برهان نظم ، برهان
تمانع ، برهان علت ومعلول و امثال ذلک در پی اثبات حق متعال است. مرحوم
علامه طباطبایی (ره) می فرماید: «اثبات کردن تو آن حقیقت را ، عین نفی
کردن آن حقیقت است.برای این که تا بخواهی بگویی من می خواهم حق را اثبات
کنم ، لازمه اش این است که ابتدا بگویی «من موجود نیستم»زیرا آنکه از
ابتدا به موجود بودن خود اقرار دارد، دیگر در پی اثبات وجود نخواهد بود. به
خاطر همین
امام محمد باقر «ع» می فرمایند:تمام آنچه را که در ذهنت از اثبات حق متعال ساخته ای ، مخلوق تو هستند.
شیخ اکبر محیی الدین ابن عربی را رساله ایست به نام « رسالة
الوجودیة فی معنی قوله «ص» من عرف نفسه فقد عرف ربه » ،حضرت استاد
(--- نویسنده متن: منظور استاد صمدی از حضرت استاد یا حضرت آقا ، علامه حسن
زاده می باشد ---) قسمتی از این رساله را در جلد سوم هزار و یک نکته صفحه
189 آورده اند.درآنجا فرمایش ابن عربی را ملاحظه می کنید که می فرمودند:
... قال «ص» : ((من عرف نفسه فقد عرف ربه)) ولم یقل عرف ذات
ربّه ، فانّ ذات الرب لها الغنی علی الاطلاق و أنّی للمقیّد بمعرفةِ
المطلق؟))
یعنی رسول خدا«ص» فرمودند: کسی که خود را شناخت، پروردگارش
را شناخته است و نفرمود که ذات پروردگارش را شناخت، زیرا ذات ربّ ، غنای
علی الاطلاق است وچگونه برای مقید، معرفت مطلق خواهد بود؟!
اگر در روایات فرمودند « لاتَفَکّرو فی ذاتِ الله » به این
معنی نیست که تفکر در ذات حق تعالی حرام می باشد، بلکه ائمه از باب
دلسوزی چنین فرمایشاتی داشته اند. ائمه «ع» من و تو را دوست دارند و می
دانند ما هر چه سعی وتلاش کنیم نخواهیم توانست به سرّ و ذات حق متعال راه
پیدا کنیم و لذا می فرمایند:
خودتان را خسته نکنید و ازتفکر در ذات حق متعال بر حذر
باشید. رحمت رحمانیه ی وجود آنچنان گسترده است که حتی به عدم هم بها داده
وآن را در ذهن ما موجود کرده است. منتهی این عدم در متن حقیقت قدم نمی
گذارد . دیگر نمی توانید در خارج جایی را پیدا کنید که آنجا هیچ باشد. هر
چه هست وجود است وهمه آن تجلیّات آن حقیقتند.
منبع: گفتمان قرآنی
کلمات کلیدی : توحید صمدی قرآنی ، حق و باطل ، وجود ، قیام ، مبدا و معاد ، مقام خلّت