زمرد قرآن

فریاد سکوت

زمرد قرآن

فریاد سکوت

چرا به حضرت علی (ع) ابوتراب می گویند؟

قبل از بیان مطالبی پیرامون چرایی نامیدن امام علی(ع) به ابوتراب لازم است به این نکته اشاره کنم که این لفظ کنیه آن حضرت است،و در میان عرب دلایل متعددی برای انتخاب کنیه یک فرد وجود دارد برای مثال رایج بودن همراهی یک کنیه با یک اسم در یک مقطع خاص زمانی و یا مطلوب بودن این همراهی در نظر اطرافیان آن فرد،و لزوماً اینگونه نیست که حتماً آن شخص فرزندی به همان نام داشته باشند.

اما در مورد ابوتراب نامیدن امام علی(ع) باید عرض کنم:

اسامی و القاب و کنیه‌ های مبارک حضرت امام علی(ع) زیاد است و در کتاب‌های حدیثی آمده است. یکى از کنیه ‏هاى آن حضرت «ابو تراب» است.

ابو تراب به معناى پدر خاک ، یا دمساز خاک ، یا پدر و رئیس خاکیان است .

این لقب از محبوب‌ترین القاب در نزد امام علی علیه السلام و یکی از زیباترین القاب آن حضرت به شمار می‌آید .

شیخ علاء الدین سکتوارى در محاضرة الأوائل ( ص 113 ) گوید : نخستین کسى که به کنیه ( ابو تراب ) نامیده شد على بن ابى طالب رضى الله عنه است ، این کنیه را رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم به او داد آن گاه که دید او بر روى زمین خوابیده و خاک بر پهلوى او نشسته است ، از روى لطف و مهربانى به او فرمود :

برخیز اى ابو تراب .

و این محبوب ترین القاب او به شمار مى رفت ، و از آن پس ، به برکت نفس محمدى این کرامتى براى او گردید ، زیرا خاک خبرهاى گذشته و آینده تا روز قیامت را براى او باز مى گفت . این را بفهم که رازى است بى پرده .(1)

عبایة بن ربعى گوید :

به عبد الله بن عباس گفتم : رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم از چه رو على علیه السلام را ابو تراب نامید ؟

گفت : از آن رو که على علیه السلام صاحب زمین و حجت خدا بر اهل آن پس از رسول خداست ، و بقاى زمین و آرامش آن به او است ، و از رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم شنیدم مى فرمود : چون روز قیامت شود و شخص کافر پاداش و نزدیکى و کرامتى را که خداى متعال براى شیعیان على آماده نموده ببیند گوید :ای کاش ترابی بودم(2) یعنى کاش از شیعیان على ( ابو تراب ) بودم . و این است معناى این آیه که کافر گوید : کاش من تراب ( خاک )بودم(3)

علامه مجلسى رحمه الله در بیان این جمله گوید :

ممکن است ذکر آیه در اینجا براى بیان علت دیگرى در نامگذارى آن حضرت به ابو تراب باشد ، زیرا شیعیان او به جهت تذلل بیش از اندازه و تسلیم بودن در برابر فرمانهاى حضرتش تراب نامیده شده اند ؛ چنان که در آیه کریمه آمده - و چون آن حضرت صاحب و پیشوا و زمامدار آنهاست ابو تراب نام گرفته است(4) .


پی نوشتها:

1- الغدیر - الشیخ الأمینی - ج 6 - ص 337 – 338.
2- « إِنَّا أَنْذَرْنَاکُمْ عَذَابًا قَرِیبًا یوْمَ ینْظُرُ الْمَرْءُ مَا قَدَّمَتْ یدَاهُ وَیقُولُ الْکَافِرُ یا لَیتَنِی کُنْتُ تُرَابًا :و ما شما را از عذاب نزدیکی بیم دادیم! این عذاب در روزی خواهد بود که انسان آنچه را از قبل با دستهای خود فرستاده می‌بیند، و کافر می‌گوید: «ای کاش خاک بودم (و گرفتار عذاب نمی‌شدم)!»(سوره نبأ،آیه 40).
3- علل الشرائع - الشیخ الصدوق - ج 1 - ص 156 .
4- بحار الأنوار - العلامة المجلسی - ج 35 - ص 51 .
کانون گفتمان قرآنی

شناختن خدا با نگاه به مورجه

 

از فرمایشات گهربار حضرت علی علیه السلام:

 

اگر مردم در عظمت قدرت خد ا، و بزرگی او می اندیشیدند ، به راه راست باز می گشتند ، و از آتش سوزان می ترسیدند ، اما دل ها بیمار ، وچشم ها معیوب است.

آیا به مخلوقات کوچک خدا نمی نگرند ؟ که چگونه آفرینش آن را استحکام بخشید ؟ و ترکیب اندام آن را بر قرار ، و گوش و چشم برای آن پدید آورد ، و استخوان وپوست متناسب خلق کرد ؟

به مورچه و کوچکی جثه آن بنگرید ، که چگونه لطافت خلقت او با چشم واندیشه انسان درک نمی شود ، نگاه کنید چگونه روی زمین راه می رود ، و برای بدست آوردن روزی خود تلاش میکند ؟

دانه ها را به لانه خود منتقل می سازد ، و در جایگاه مخصوص نگه می دارد ، در فصل گرما برای زمستان تلاش کرده ، و به هنگام درون رفتن ، بیرون آمدن را فراموش نمی کند !.

روزی مورچه تضمین گردیده ، و غذاهای متناسب با طبعش آفریده شده است.خداوند منان از او غفلت نمیکند ، و پروردگار پاداش دهنده محرومش نمی سازد ، گرچه در دل سنگی سخت و صاف یا در میان صخره ای خشک باشد.

اگر در مجاری خوراک و قسمت های بالا وپائین دستگاه گوارش وآنچه در درون شکم او از غضروف های آویخته به دنده تا شکم ، وآنچه در سر اوست از چشم وگوش ، اندیشه نمائی ، از آفرینش مورچه دچار شگفتی شده واز وصف او به زحمت خواهی افتاد .

پس بزرگ است خدائی که مورچه را بر روی دست و پایش بر پا داشت ، و پیکره وجودش را با استحکام نگاه داشت ، در آفرینش آن هیچ قدرتی او را یاری نداد وهیچ آفریننده ای کمکش نکرد . اگر اندیشه ات را بکار گیری تا به راز آفرینش پی برده باشی ، دلائل روشنی به تو خواهند گفت که آفریننده مورچه کوچک همان آفریدگار درخت بزرگ خرماست ، به جهت دقتی که جدا جدا در آفرینش هر چیزی به کار رفته ، واختلافات وتفاوت های پیچیده ای که در خلقت هر پدیده حیاتی نهفته است .

همه موجودات سنگین وسبک ، بزرگ وکوچک ، نیرومند وضعیف ، در اصول حیات وهستی یکسانند،وخلقت آسمان و هوا بادها و آب یکی است .

پس اندیشه کن در آفتاب وماه ، و درخت وگیاه ، و آب و سنگ ، و اختلاف شب و روز ، وجوشش دریاها،و فراوانی کوه ها ، و بلندای قله ها ، و گوناگونی لغت ها ، وتفاوت زبان ها ، که نشانه های روشن پروردگارند .

پس وای بر آن کس که تقدیر کننده را نپذیرد ، و تدبیر کننده را انکار کند !

گمان کردند که چون گیاهانند وزارعی ندارند ، واختلاف صورت هایشان را سازنده ای نیست ، بر آنچه ادعا میکنند حجت و دلیلی ندارند ، و بر آنچه در سر می پرورانند تحقیقی نمی کنند .

آیا ممکن است ساختمانی بدون سازنده، یا جنایتی بدون جنایتکار باشد؟!



کلمات کلیدی : شناختن خدا با نگاه به مورچه ، شناختن خدا ، مورچه ، موجودات ، حضرت علی (ع) ، مخلوقات