زمرد قرآن

فریاد سکوت

زمرد قرآن

فریاد سکوت

چرا به حضرت علی (ع) ابوتراب می گویند؟

قبل از بیان مطالبی پیرامون چرایی نامیدن امام علی(ع) به ابوتراب لازم است به این نکته اشاره کنم که این لفظ کنیه آن حضرت است،و در میان عرب دلایل متعددی برای انتخاب کنیه یک فرد وجود دارد برای مثال رایج بودن همراهی یک کنیه با یک اسم در یک مقطع خاص زمانی و یا مطلوب بودن این همراهی در نظر اطرافیان آن فرد،و لزوماً اینگونه نیست که حتماً آن شخص فرزندی به همان نام داشته باشند.

اما در مورد ابوتراب نامیدن امام علی(ع) باید عرض کنم:

اسامی و القاب و کنیه‌ های مبارک حضرت امام علی(ع) زیاد است و در کتاب‌های حدیثی آمده است. یکى از کنیه ‏هاى آن حضرت «ابو تراب» است.

ابو تراب به معناى پدر خاک ، یا دمساز خاک ، یا پدر و رئیس خاکیان است .

این لقب از محبوب‌ترین القاب در نزد امام علی علیه السلام و یکی از زیباترین القاب آن حضرت به شمار می‌آید .

شیخ علاء الدین سکتوارى در محاضرة الأوائل ( ص 113 ) گوید : نخستین کسى که به کنیه ( ابو تراب ) نامیده شد على بن ابى طالب رضى الله عنه است ، این کنیه را رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم به او داد آن گاه که دید او بر روى زمین خوابیده و خاک بر پهلوى او نشسته است ، از روى لطف و مهربانى به او فرمود :

برخیز اى ابو تراب .

و این محبوب ترین القاب او به شمار مى رفت ، و از آن پس ، به برکت نفس محمدى این کرامتى براى او گردید ، زیرا خاک خبرهاى گذشته و آینده تا روز قیامت را براى او باز مى گفت . این را بفهم که رازى است بى پرده .(1)

عبایة بن ربعى گوید :

به عبد الله بن عباس گفتم : رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم از چه رو على علیه السلام را ابو تراب نامید ؟

گفت : از آن رو که على علیه السلام صاحب زمین و حجت خدا بر اهل آن پس از رسول خداست ، و بقاى زمین و آرامش آن به او است ، و از رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم شنیدم مى فرمود : چون روز قیامت شود و شخص کافر پاداش و نزدیکى و کرامتى را که خداى متعال براى شیعیان على آماده نموده ببیند گوید :ای کاش ترابی بودم(2) یعنى کاش از شیعیان على ( ابو تراب ) بودم . و این است معناى این آیه که کافر گوید : کاش من تراب ( خاک )بودم(3)

علامه مجلسى رحمه الله در بیان این جمله گوید :

ممکن است ذکر آیه در اینجا براى بیان علت دیگرى در نامگذارى آن حضرت به ابو تراب باشد ، زیرا شیعیان او به جهت تذلل بیش از اندازه و تسلیم بودن در برابر فرمانهاى حضرتش تراب نامیده شده اند ؛ چنان که در آیه کریمه آمده - و چون آن حضرت صاحب و پیشوا و زمامدار آنهاست ابو تراب نام گرفته است(4) .


پی نوشتها:

1- الغدیر - الشیخ الأمینی - ج 6 - ص 337 – 338.
2- « إِنَّا أَنْذَرْنَاکُمْ عَذَابًا قَرِیبًا یوْمَ ینْظُرُ الْمَرْءُ مَا قَدَّمَتْ یدَاهُ وَیقُولُ الْکَافِرُ یا لَیتَنِی کُنْتُ تُرَابًا :و ما شما را از عذاب نزدیکی بیم دادیم! این عذاب در روزی خواهد بود که انسان آنچه را از قبل با دستهای خود فرستاده می‌بیند، و کافر می‌گوید: «ای کاش خاک بودم (و گرفتار عذاب نمی‌شدم)!»(سوره نبأ،آیه 40).
3- علل الشرائع - الشیخ الصدوق - ج 1 - ص 156 .
4- بحار الأنوار - العلامة المجلسی - ج 35 - ص 51 .
کانون گفتمان قرآنی
نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد